Παρενέργειες χημειοθεραπείας

 Ποιές παρενέργειες είχα κατά τη χημειοθεραπεία και πως τις αντιμετώπισα;

Πριν τη διάγνωσή μου, η λέξη "χημειοθεραπεία" στο μυαλό μου σήμαινε κάτι το τρομακτικό. Όμως, παρ' όλο που οι παρενέργειες της χημειοθεραπείας για τον δικό μου καρκίνο - καρκίνο του μαστού - ήταν μάλλον ασυνήθιστα πολλές και ισχυρές, εν τούτοις η χημειοθεραπεία δεν ηταν αυτή η τρομακτική κατάσταση που φανταζόμουν. Ήταν όμως σίγουρα μια πολύ δύσκολη περίοδος που διήρκεσε αρκετούς μήνες.

Για τις παρενέργειες δε με είχε προειδοποιήσει κανείς, και ήταν πολλές.

Μακάρι να είχα από την αρχή την πρόνοια να κρατήσω ημερολόγιο. Το ημερολόγιο άρχισα να το κρατώ μετά το 2ο κύκλο χημειοθεραπειών, ενώ καθώς αυξάνονταν από τον ένα κύκλο στον επόμενο οι παρενέργειες, βρήκα ότι η αποτύπωση των παρενεργειών σε ένα φύλλο excel ήταν πιο εύκολη. Στο ημερολόγιο σημείωνα τι έτρωγα κάθε ημέρα και μπορούσα να κρίνω ποιό από τα φαγητά με πείραζε και ποιό όχι, ενώ στο φύλλο excel σημείωνα σχολαστικά την εμφάνιση ή την ένταση κάθε μιας από περισσότερες από 20 παρενέργειες.

Κάθε στήλη μια παρενέργεια, κάθε γραμμή μια ημερομηνία. Η αποτύπωση των παρενεργειών σε ένα τέτοιο φύλλο βοήθησε εμένα και το γιατρό να υπάρχει μια εποπτεία της κατάστασης.

Κατ' αρχάς - τι είναι κύκλος χημειοθεραπείας;
Κάθε ογκολογικός ασθενής που υποβάλλεται σε χημειοθεραπεία, θα ακολουθήσει κάποιο συγκεκριμένο σχήμα: συγκεκριμένα φάρμακα, τα οποια χορηγούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Στη δική μου περίπτωση, τα φάρμακα χορηγήθηκαν σε 6 περιόδους: 6 κύκλους.

Ανά τρεις εβδομάδες, πήγαινα στην ογκολογική κλινική και λάβαινα, ενδοβλεβίως και σε χρονικό διάστημα συνολικά περίπου 4-5 ωρών, τα φάρμακά μου. 

Συνήθως τις 2-3 ημέρες πριν τη χημειοθεραπεία αισθανόμουν κάπως καλά, όπως και την ημέρα της χημειοθεραπείας και την αμέσως επόμενη ημέρα. Οι παρενέργειες και η δυσφορία ξεκινούσαν τη 2η ημέρα μετά τη χημειοθεραπεία.

Τα φάρμακα που μου χορηγήθηκαν επηρέασαν:

• Το στόμα: : μούδιασαν τα χείλη, κάποια στιγμή είχα ουλές στις άκρες των χειλιών, άλλαξε η γεύση στο στόμα, δεν μπορούσα να φάω καθόλου ζάχαρη επειδή τότε θα στέγνωνε το στόμα μου.
• Το πεπτικό: είχα την αίσθηση της ναυτίας, ρευόμουν συνέχεια, έκανα - ευτυχώς πολύ λίγες φορές - εμετό, είχα έντονες ενοχλήσεις στο στομάχι και στο έντερο (και οι ενοχλήσεις ήταν πιο έντονες με κάποια φαγητά), ενώ η κύρια παρενέργεια ήταν οι διάρροιες: έχασα το 10% του βάρους μου κατά τη διάρκεια των χημειοθεραπειών.
• Τρίχες: Πέσαν οι τρίχες από κάθε σημείο του σώματός μου. Από το τριχωτό της κεφαλής, φυσικά, αλλά οι τρίχες που μου έλειψαν περισσότερο από όλες ήταν οι βλεφαρίδες... Μόνο όταν τις έχασα συνειδητοποίησα πόσο σημαντική προστασία προσφέρουν στα μάτια από σκόνες και σκουπιδάκια. Ανυπομονώ να βγουν ξανά!
• Νεύρα (;): Η χημειοθεραπεία φαίνεται να πειράζει κάποια νεύρα. Από τον 3ο κύκλο και μετά, άρχισα να αισθάνομαι τα δάχτυλα των χεριών και των ποδιών μουδιασμένα, ενώ τα βλέφαρά μου και οι μύες της κοιλιάς έκαναν σπασμούς που δεν μπορούσα να ελέγξω.
• Μάτια: Υπήρχαν πολλές ημέρες που δυσκολευόμουν να δω. Άλλες φορές δεν μπορούσα να δω μικρές λεπτομέρεις, όπως τα γράμματα στο χαρτί, και άλλες φορές δεν μπορούσα να διακρίνω ούτε μεγάλα αντικείμενα, όπως βράχους σε ένα μονοπάτι.
  Δεν ήταν το οπτικό νεύρο που είχε επηρεαστεί - αλλά ένας συνδυασμός των σπασμών που έκαναν τα βλέφαρα, και των δακρύων που είχαν συχνά τα μάτια μου (όχι, δεν έκλαιγα - ίσως ήταν από τη σκόνη που τα μάτια μου έπρεπε να αντιμετωπίσουν έχοντας χάσει τις πολυτιμες βλεφαρίδες) με οδηγούσαν να βλέπω για μεγάλα χρονικά διαστήματα μια θολούρα. Και πως περνά ο χρόνος όταν δεν μπορείς να διαβάσεις, να δεις, να οδηγήσεις;
• Δέρμα, νύχια και επιθήλιο μύτης: 
  Η χημειοθεραπεια στοχεύει τα κύτταρα που πολλαπλασιάζονται: και τα κύτταρα του δέρματος όπως και τα κύτταρα που δημιουργούν τα νύχια, ανήκουν σε αυτή την κατηγορία.
  Το δέρμα μου όπως και τα ιγμόριά μου ήταν σχεδόν συνεχώς στεγνά, και τα πολλά υγρά που προσπαθούσα να πίνω δεν φάνηκε να μπορούν να αντιμετωπίσουν επιτυχώς την κατάσταση. Στο δέρμα του προσώπου εμφανίστηκαν ρυτίδες που δεν είχα ξαναδεί. Το εσωτερικό της μύτης είχε "ξεραθεί". Το δέρμα έγινε πολύ ευαίσθητο: εμφάνισα κοκκινίλες στο πρόσωπο και στα χέρια. Τα νύχια έγινα πολύ ευαίσθητα και, στη διάρκεια των 5 μηνών φάνηκε σαν να έγιναν πιο πλατειά, καθώς το δέρμα αριστερά και δεξιά από κάθε νύχι έδινε την εντύπωση ότι "τραβηχτηκε" προς τα πίσω. Κάποιοι άνθρωποι θα χάσουν νυχια κατά τη διάρκεια των χημειοθεραπειών, εγώ περιμένω να δω εάν ένα μου νύχι έχει αποφασίσει να με εγκαταλείψει ή θα παραμείνει στο δάχτυλο του ποδιού μου.
• Αδυναμία - ρίγη: 
  Κατά τη διάρκεια των χημειοθεραπειών κρύωνα συνέχεια. Ίσως οφείλεται στην "ελαφριά αναιμία" που σημείωναν οι εξετάσεις αίματος. Συχνά δεν ήθελα να αφήσω τη θαλπωρή του κρεβατιού (πάπλωμα + 3 κουβέρτες) επειδή δύσκολα μπορούσα να ζεσταθώ με 3 πουλόβερ + μια κουβέρτα τυλιγμένη γύρω μου. Η αίσθηση κρύου οδηγούσε με τη σειρά της σε ακινησία, ενάντια στις συμβουλές ότι κατά τη διάρκεια των χημειοθεραπειών πρέπει να κινούμαστε.
• Την ικανότητα συγκέντρωσης.
• Αίμα (λευκοπενία - ουδετεροπενία): Αυτή την παρενέργεια τη βάζω τελευταία, είναι όμως ίσως η σοβαρότερη. Τα λευκά αιμοσφαίρια προσφερουν την πρώτη γραμμή άμυνας το οργανισμού απέναντι σε παθογόνα - και αυτά επίσης κατακρημνίζονται από τις χημειοθεραπείες. Στη διάρκεια των 5 μηνών, κράτησα τον εαυτό μου σε "καραντίνα", στον πρώτο χειμώνα μετά την πανδημία που οι πολιτες άρχισαν να κυκλοφορούν μαζικά σε κλειστούς χώρους χωρίς μάσκα. Στη διάρκεια των 5 μηνών ανακάλυψα ότι δεν μπορούσα να τρώω οτιδήποτε και έπρεπε να προσέχω όλα τα φαγητά που μπορεί να περιείχαν "ζωντανά" κύτταρα και, επομένως, παθογόνους οργανισμούς.